(Aythya fuligula)
I. Występowanie i siedlisko
Czernica występuje na rozległym obszarze od Kamczatki a po wybrzeża
Islandii. Dolnym zasięgiem występowania tego ptaka jest środkowa Europa. W naszym
kraju występuje pospolicie, wybierając za siedlisko due jeziora oraz czyste stawy. W
czasie swoich wędrówek nie gardzi zalewami oraz ujściami rzek, w których można ją
spotkać w bardzo licznych stadach.
II. Charakterystyka ogólna
Należąca do kaczek (nurkujących) czernica jest ptakiem charakterystycznym, a
jej nazwa łacińska pochodzi od słowa sadza, wzięło się to od ubarwienia samca,
którego barwa jest szaro-czarna z biała strona brzuszna. Samica rdzawo-brązowa z
odcinającym się wyraźnie na tle głowy dużym jasno-pomarańczowym okiem. Samiec
barwy swe zmienia lekko w czasie godów, kiedy to jego pióra przybierają barwę
głębokiej czerni oraz czystej bieli na piersi. Ubarwienie czernic nie jest przypadkowe.
Jako ptak bytujący na otwartych wodach jest mniej widoczny od spodu (zagrażac jej
mogą duże okazy szczupaka oraz sumy) zlewając się z jasnym niebem oraz mniej
widoczny z powietrza (ochrona przed drapieżnikami latającymi) zlewając się z ciemną
tonią wodną. Waga czernic waha się w przedziale sześciuset do ośmiuset gram, a
długość ciała dochodzi czterdziestu pięciu centymetrów. Zarówno samiec jak i samica
posiadają czub na głowie, przy czym u samca jest on bardziej okazały.
III. Odżywianie
Pokarm pobierają z dna. Są doskonale przystosowane do nurkowania. Z
powodzeniem nurkują do głębokości dziesięciu metrów. W skład ich menu głowie
wchodzą ślimaki, skorupiaki, a także larwy owadów bytujące w mule dennym.
Ulubionym przysmakiem czernicy jest racicznica.
IV. Rozmnażanie i rozwój
Ptaki te zakładają gniazda najchętniej na wysepkach nawodnych, z dala od
drapieżników lądowych. Wyprowadzają tylko jeden lęg w ciągu sezonu, przy czym
wychowaniem potomstwa (zazwyczaj miedzy 5 a 7 piskląt) zajmuje sie wyłącznie
matka. Czernice dość szybko usamodzielniają się i w wieku około dwóch miesięcy
potrafią ju samodzielnie latać. Dożywaja nawet 17 lat.
V. Zachowanie
Teoria mówiąca o nieopiekuńczym ojcu, który opuszcza swą partnerkę zaraz
po złożeniu jaj, nie ma tu wielkich podstaw. Samce odchodzą, gdy nie są potrzebne
przy wychowaniu piskląt, byłyby za to konkurencją jeśli chodzi o zasoby żerowe. Ich
obecność w pobliżu piskląt, kiedy to jeszcze maja upierzenie godowe, mogłaby
przyciągać drapieżniki w istotny sposób narażając bezpieczeństwo lęgu.
VI. Ekologia gatunku
Czernice nie są gatunkiem nazbyt zagrożonym zmiana warunków
środowiskowych. Ich populacja jest jednak stale poddana presji ptaków drapienych
(nie mamy na to dużego wpływu) oraz przez wydry i co najgorsze, norkę amerykańską,
która sieje spustoszenie w legach nie tylko czernicy ale równie innych ptaków
blaszkodziobych.
VII. Słowniczek
Ciąg – przelot ptaków określonymi i powtarzalnymi trasami.
Lusterko – pobłyskujące plamki na skrzydłach kaczek.
Sady – zbieranie się ptaków na jednym akwenie.
Tabun – większa liczba kaczek.
Wiosła – o nogach ptaków posiadających błonę pławna miedzy palcami.
Zierniki – oczy.
Zapady- wieczorne zlatywanie ptaków na odpoczynek.
Pierzenie się – zmiana upierzenia u ptaków.