Łyska

(Fulica atra)

I . Występowanie i siedlisko
Łyski, powszechnie znane jako kurki wodne, występują w umiarkowanych
strefach klimatycznych zarówno Eurazji, Afryki Północnej, Indii i południowowschodniej
Azji, a nawet Nowej Gwinei, Australii i Nowej Zelandii. Zasiedlają
wszelkie zbiorniki wodne, a nawet wody wolno płynące, wszędzie tam gdzie istnieje
dość szeroki pas trzcin, bądź innych roślin przybrzeżnych. Preferują płytkie wody z
bogatą roślinnością. Potrafią wtedy osiągnąć zaskakująco dużą liczebność. Nie gardzą
również parkami lub miejscami zrzutu ciepłej wody. Po okresie lęgowym łyska
spotykana jest także na wybrzeżu morskim.
I I . Charakterystyka ogólna
Łyska jest ptakiem wielkości kaczki i waży do kilograma, przy czym samce są
nieznacznie większe. Jej specyficzny wygląd jest nie do pomylenia na wodzie, gdyż na
tle ciemno czarnego upierzenia odcina się biały dziób z przechodzącą na czoło,
również biała, naroślą tworząca blaszkę. Nogi ma długie, zielonoszare, a przy ciele
pomarańczowe. Między palcami brak jest błony pławnej, którą zastępują płatki skórne
wycięte w karb. Pisklęta mają na głowie czerwonofioletowy puch, osobniki
młodociane zaś są ciemnoszaro-brązowe z białawą przednią częścią ciała, przy czym w
październiku i listopadzie stają się nieodróżnialne od osobników dorosłych.
I I I . Odżywianie
zanurzyć nawet do 6,5 m. Zjada poza tym nasiona traw i jagody. Nie gardzi pokarmem
zwierzęcym, a są to wszelkie owady, drobne kręgowce, skrzek żab lub ikra ryb. W
zimie zadowala się także odpadkami komunalnymi. Pisklęta karmione są najczęściej
bezkręgowcami.
IV. Rozmnażanie i rozwój
Przygotowania do lęgów zaczynają się już wczesną wiosną i objawiają się
zaciekłą obroną swojego rewiru. Na wywalczonym skrawku terenu budowana jest z
badyli i liści trzcin obszerna platforma, zazwyczaj pływająca na lustrze wody i dobrze
ukryta w gąszczu przybrzeżnej roślinności. Samica składa do 10 jaj i znosząc jaja w
odstępach 1-2 dniowych. Wysiadywanie trwa 23-25 dni i następuje po zniesieniu
ostatniego jaja. Łyski są troskliwymi rodzicami i wodzą już kilkudniowe pisklęta, które
po 3 tygodniach zaczynają nurkować. Po 8 tygodniach młode są już lotne i zdolne do
samodzielnego życia. Wówczas rodzice biorą się do drugiego lęgu- samica wysiaduje
jaja, a samiec opiekuje się jeszcze młodymi z poprzedniego wychowu. W przypadku
strat lęgu ptaki przystępują do kolejnych prób, gdyż młode mogą wyprowadzać aż do
lipca.

V. Zachowanie
Łyskę spotyka się praktycznie tylko i wyłącznie na wodzie, prawie wcale nie
wychodzi na ląd. Jest płochliwa i choć lata dobrze, to wbrew pozorom nie zrywa się
często do lotu, gdyż robi to niezdarnie, rozpędzając się na tafli wody. W locie ma
charakterystyczna sylwetkę z wyraźnie wyciągniętymi do tyłu dużymi nogami. W
przypadku straty gniazda samica potrafi podrzucić jaja do sąsiadujących gniazd, nie
zważając na to kto jest ich właścicielem.
VI. Ekologia gatunku
Gatunek chroniony, wymieniony w Dyrektywie ptasiej. Łyska jest obok
kaczki krzyżówki najliczniejszym polskim ptakiem wodnym. Nie przeszkadzają jej
zanieczyszczone wody, a wręcz ułatwiają przetrwanie srogich zim. Jej liczebność
obniżyła się tylko na terenach zasiedlonych głównie przez norkę amerykańską. Jej
agresywne nastawienie może wpływać negatywnie na gniazdowanie innych gatunków
ptaków wodnych.